تفحصی  در معماری خانه عباسیان کاشان

شهر کاشان یکی از شهرهای قدیمی در استان اصفهان می باشد که دارای جاذبه های گردشگری و توریستی فراوانی می باشد. علاوه بر مراسم گلابگیری در قمصر و شهرستانهای اطراف که هر ساله تعداد زیادی از افراد علاقمند به گل و گلاب را به این منطقه می کشاند، جاذبه های دیگری در این شهر قرار دارد که باعث شده این منطقه به یکی از قطبهای گردشگری در ایران تبدیل شود . آجر لفتون

جاذبه‌های گردشگری مهم در شهر کاشان، وجود خانه‌های تاریخی در این شهر است. در این مطلب با هم سری به یکی از دیدنی‌ترین خانه‌های تاریخی شهر کاشان می‌زنیم. این خانه زیبا که به خانه عباسیان یا عباسی‌ها مشهور است به شماره ۲۰۲۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
این بنای تاریخی در سال ۱۲۰۲ هجری شمسی (۱۲۴۵ هجری قمری و ۱۸۲۳ میلادی) ساخته شده است.
احداث این خانه ۲۰ سال طول کشیده و توسط مرحوم سید ابراهیم تاجر کاشانی ساخته شده است.
پنج حیاط گودال باغچه، تزیینات گچ بری و نقاشی، تزیینات معماری اسلام نظیر رسمی بندی، یزدی بندی، قطار بندی (مقرنس) و گره سازی در اوج زیبایی و ظرافت، از بارزترین ویژگی‌های این بنای با ارزش تاریخی است.
وسعت زمین این خانه حدود ۵ هزار متر مربع است.به دلیل تعدد طبقه‌ها، زیربنای آن ۷ هزار متر مربع است.کل مجموعه شامل پنج حیاط بیرونی، اندرونی، باغ، خدمه و حوضخانه است.
بخش بیرونی به عنوان مهمانپذیر و محل پذیرایی از مهمانان تجاری به شمار می‌رفته که شامل اتاق آیینه، تالار سرپوشیده، ایوان، اتاق‌های سه دری، پنج دری و سایر فضاها است.
خانه عباسیان دارای تقارن در معماری است که اگر در وسط هر ضلع خطی فرضی ترسیم شود، طرفین کاملا قرینه هستند.
با توجه به شرایط اقلیمی کاشان، خانه دارای قسمت‌های تابستان نشین و زمستان نشین بوده و در هر فصل از سال از بخش‌های خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل استفاده می‌شده است. این بنا از روح معماری درون‌گرا بهره جسته و بر خلاف بناهای مدرن امروزی که ظاهر بنا تزیینات بسیاری دارد، در معماری سنتی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزیینات کم بوده و داخل آن بسیار باشکوه و زیبا است.
این بنای ارزشمند به شماره ۲۰۲۰ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و در حال حاضر در مالکیت شهرداری کاشان است.

دلایل ساخت بنا به این شکل:

استفاده از آب قنات: در گذشته به علت استفاده از آب قنات و به جهت تامین فشار آب برای جریان داشتن در قسمت های مختلف بنا، آنرا نسبت به سطح کوچه عمیق تر می ساخته اند.
استفاده از خاصیت عایق بودن خاک :برای استفاده از این خاصیت خاک در مقابل حرارت و برودت در گرما و سرما برای خنک سازی ساختمان در تابستان و گرم کردن بنا در زمستان.
استفاده از خاک گود برداری برای تامین مصالح به کار رفته درساخت  بنا. آجر سفال فوم دار

ویژگی‌های معماری خانه عباسیان:

قرینه سازی: در هر ضلع این بنا اگر خطی فرضی در وسط ضلع ترسیم شود، طرفین ضلع کاملاً قرینه می‌باشد.

تنوع فصلی: بنا دارای قسمت‌های تابستانی و زمستانی نشین بوده و در هر فصل از سال از قسمت‌های خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل، استفاده می‌شده است.
معماری درونگرا: بر خلاف بناهای امروزی که ظاهر بنا دارای تزئینات بسیار می‌باشد. در بناهای قدیمی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزئینات کم می باشد و بالعکس درون بنا بسیار با شکوه و زیبا می باشد.
معماری محجّبه یا نقاب‌دار: به علت آنکه معماری دوران قاجار یک معماری مذهبی است و شهر کاشان نیز از دیر باز به دارالمومنین معروف بوده است، رعایت مسائل مذهبی در معماری خانه عباسیان بسیار مشهود می‌باشد. از مصادیق این امر، تقسیم بنا به دو بخش اندرونی و بیرونی، اتاق‌های تو در تو و متعدد، جدایی محل سکونت آقایان و خانمها در تالارها، وجود دیوار حجاب در اطراف فضای بام برای گرفتن دید همسایه به داخل بنا و... می باشد. حتی برای کوبه درب‌ها نیز دو دستگیره با صداهای متفاوت تعبیه شده که از طریق صدای کوبه می‌شده به جنسیت فردی که پشت درب است پی برد.