عناصر نورگیری در معماری سنتی

نور طبیعی و ورود آن به داخل ساختمان یکی از مهمترین دغدغه های معماران از ابتدا بوده و هست. تنوع در انواع نورگیرها نشان می دهد که نورگیری طبیعی در معماری ایران اهمیت زیادی داشته است. در معماری ایران نمونه های مختلفی از انواع نورگیرها را می توان مشاهده کرد که علاوه بر نقش ورود نور به داخل ساختمان، بر زیبایی بنا می افزایند. ساختمان هایی که نورگیری خوبی دارند، دارای ارزش بیشتری هستند و بیشتر مورد استقبال قرار می گیرند. بنابراین یکی از دغدغه های معماران، ساخت ساختمانی با حداکثر میزان نورگیری است. در معماری سنتی ایرانی عناصری وجود داشت که باعث ورود نورخورشید به داخل ساختمان می شده اند. در مبحث پیش رو تعدادی از این عناصر نورگیری را مورد بررسی قرار خواهیم داد. توجه داشته باشید که برخی از این عناصر هم جنبه تزیینی داشته و هم کار تامین نور کافی برای ساختمان را بر عهده داشته اند. برای آشنایی با این عناصر معماری تا انتها با ما همراه باشید. آجر لفتون اصفهان

brick 10 cm

فروش سفال اصفهان

آدرس مرکز فروش کارخانه آجر وسفال: اتوبان معلم( اصفهان - شاهین شهر) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی

مدیرعامل: 09133128506 -09140326803(آقای نیرومند)

تماس جهت هماهنگی: 09925431742 ( خانم باقری )

تلفن کارخانه : 03145711350

سفال فوم دار اصفهان

شباک

به شبکه هایی گفته می شود که برای کنترل اقلیم و دید بخش های درونی ساختمان از جنس کاشی، آجر یا چوب ساخته می شده است. آب و هوای متغیر ایران ایجاب می کرده است که بناها علاوه بر در و پنجره، پرده یا شباکی برای محافظت از داخل بنا داشته باشند. به همین دلیل با استفاده از شبکه های سفالی یا کاشی یا آجر شبکه هایی را ایجاد می کردند. این شبکه ها نور را به داخل ساختمان پخش می کردند و موجب روشن تر شدن داخل ساختمان می شدند. همچنین وجود این شبکه ها باعث کاهش شدت نور مستقیم می شدند و مانع از تابش مستقیم نور خورشید در شهرهای کویری می شدند. به علاوه وجود سوراخ خای داخل این شبکه ها موجب ورود هوای تازه به داخل ساختمان می شدند. باید توجه داشت که شباک علاوه بر کارایی هایی که ذکر شد جنبه تزیینی نیز داشته است و جزو یکی از تزیینات معماری ایرانی سنتی به حساب می آید.

جامخانه

جامخانه نوعی پنجره است که معمولا بر روی سقف های گنبدی شکل قرار داشته است. جنس جامخانه ها اغلب از سفال است و به صورت کروی بر روی پشت بام ساخته شده است.

ارسی

ارسی نوعی پنجره چوبی مشبک است که به صورت عمودی بالا و پایین برده می شود. ارسی ها علاوه بر نورگیری، از تابش شدید نور خورشید به داخل خانه در فصل گرما نیز جلوگیری می کردند. اغلب بدنه ارسی ها را با گره سازی و شیشه های رنگی تزیین می کردند. تابش نور از پشت شیشه های رنگین موجب زیبایی دوچندان در داخل ساختمان می شدند.

هورنو

در معماری سنتی ایرانی، نورگیر بالای سقف، هورنو نامیده می شده است. به دلیل اینکه در نزدیکی های تیزه ی گنبد امکان اجرا، مانند سایر قسمت ها امکان پذیر نیست، سوراخ آن را پر نمی کنند تا عمل نورگیری توسط این سوراخ انجام گیرد. همچنین یکی دیگر از کاربردهای هورنو تعریف مسیر به وسیله تکرار لکه های نور در کف بازار و تامین تهویه مناسب برای فضای بازار بوده است.

گلجام

به شیشه های رنگی که در بالاترین قسمت اتاق قرار داشته، گلجام می گفتند.

پاچنگ

پاچنگ به پنجره های مشبکی گفته می شود که از زمین فاصله دارد. این پنجره ها به نورگیری بیشتر ساختمان کمک شایانی می کرده است. پاچنگ بیشتر در پایه گنبدها تعبیه می شده است که برای تامین نور طبیعی در فضای گنبدخانه و همچنین ایجاد محیطی معنوی در مساجد ودر زیر گنبد به کار می رفته است.

روشندان

در بناهایی مانند بازار که امکان استفاده از پنجره روی دیوار وجود نداشته، در قسمت سقف روزن هایی ایجاد می کردند که نقش نورگیر و تهویه هوا را بر عهده داشته است.