کاربندی (یزدی بندی)
کاربندی (یزدی بندی)
در معماری ایرانی، تزیینات بنا یکی از اصول بسیار مهم و مورد توجه بوده است. هر بنایی که توسط معماران ایرانی ساخته می شده است، دارای تزیینات زیادی بوده است. این تزیینات در بیشتر موارد صرفا جنبه زیبایی داشته و در برخی موارد جنبه کاربردی نیز پیدا می کرده است. به علت اهمیت تزیینات در معماری ایرانی برآن شدیم تا در مورد تزیینات مختلف در مماری سنتی ایرانی مباحثی را داشته باشیم و با این عناصر تزیینی بیشتر آشنا شویم. یکی از عناصر تزیینی در معماری ایرانی کاربندی یا یزدی بندی است که در بسیاری از بناهای تاریخی ایرانی قابل رویت است. برای آشنایی با این عنصر تزیینی در معماری ایرانی تا انتها با ما همراه باشید. آجر لفتون اصفهان
آدرس مرکز فروش کارخانه آجر وسفال: اتوبان معلم( اصفهان - شاهین شهر) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی
مدیرعامل: 09133128506 -09140326803(آقای نیرومند)
تماس جهت هماهنگی: 09925431742 ( خانم باقری )
تلفن کارخانه : 03145711350
سفال فوم دار اصفهان
کاربندی چیست؟
تبدیل طرح چهار ضلعی به دایره با استفاده از تقاطع قوس ها "کاربندی" نام دارد. به عبارتی تبدیل یک چهارضلعی به یک N ضلعی که بتوان روی آن گنبد را اجرا کرد. در حقیقت یزدی بندی حالتی است مابین رسمی بندی و مقرنس که در اصل برای پوشش اصلی به کار می روند. یزدی بندی در کنار رسمی بندی، کاسه سازی و مقرنس یکی از انواع کاربندی در معماری است که در سردر ورودی بناهای تاریخی استفاده می شود.
کاربندی یکی از روش های پوشاندن سقف ها و دهانه ها است که به صورت سازه ای اجرا می شده است. اما به تدریج مستقل از اسکلت سازه اصلی و برای خلق فضای معماری به کار گرفته شده است. کاربندی مجموعه ای از باریکه طاق های موربی است که همدیگر را قطع می کنند. یزدی بندی ها بیشتر تزیینی هستند یعنی ایستا نیستند. یزدی بندی در پوشش زیر گنبدها، ایوان ها و یا فاصله میان تویزه های باربر قابل مشاهده است.
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط معماران و مرمتگران در طول تاریخ معماری، می توان این نظریه را مطرح کرد که یزدی بندی از تغییر، تحول یا اقتباس هندسی و ساختار سازه ای رسمی بندی یا مقرنس به وجود آمده و و جه مشترک همه ی نمونه های برداشت شده است. همچنین شرط لازم برای تعریف و ایجاد یزدی بندی وجود آلت هندسی سینه فخری است. پلان هندسی سینه فخری قسمتی از یک شمسه ی کامل است که در سطح منحنی گنبد یزدی بندی مشاهده می شود. یزدی بندی معمولا در جاهایی به کار می رود که یا رسمی بندی نمی گنجد و یا مقرنس مقرون به صرفه نیست و گران تمام می شود.
اجزای کاربندی
کاربندی دارای اجزای مجزایی است که در مجموع کاربندی را تشکیل می دهند. در ادامه با این اجزا آشنا خواهیم شد.
پاکار یا پاطاق: به قسمتی اطلاق می شود که قوس از آنجا شروع می شود.
تویزه: به طاق های اصلی که دهانه را پوشش می دهند تویزه گفته می شود.
سمبوسه: مثلث های منحنی الاضلاعی که بالاترین قسمت کاربندی را تشکیل می دهند سمبوسه نام دارند.
شاپرک یا ترنج: چهار ظلعی های منحنی الاضلاعی که قسمت های میانی را درست می کنند با نام شاپرک یا ترنج شناخته می شوند.
پاباریک: به چهارظلعی های انتهایی که منتهی به پاطاق می شوند در اصطلاح پاباریک گفته می شود.
شمسه: نقشی تزیینی و نمادین و انتزاعی از خورشید که در معماری ایرانی عموما در زیر گنبدها با این نقش تزیین می شده است و در حقیقت کاربندی را به پایان می رساند.
دسته بندی کاربندی
هندسه و نقش سازه ای یزدی بندی یا کاربندی تا حدود زیادی تحت تاثیر رسمی بندی و مقرنس است. در نتیجه با توجه به این نکته، دسته بندی انواع یزدی بندی ها و تعریف خصوصیات هندسی و سازه ای آن ها براساس وجوه تشابه با مقرنس و رسمی بندی انجام می گیرد. بنابراین می توان گفت یزدی بندی به دو دسته کلی تقسیم می شوند: دسته اول خصوصیاتی مشابه خصوصیات مقرنس دارند و دسته دوم خصوصیاتی مشابه خصوصیات رسمی بندی دارند. همچنین دسته دوم نیز به دو دسته تقسیم می شوند: دسته ای که دارای آلت افقی تخت هستند و دسته ای که فاقد آلت افقی تخت هستند.
آدرس مرکز فروش کارخانه آجر وسفال: اتوبان معلم( اصفهان - شاهین شهر) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی
مدیرعامل: 09133128506 -09140326803(آقای نیرومند)
تماس جهت هماهنگی: 09925431742 ( خانم باقری )
تلفن کارخانه : 03145711350
