کاسه سازی و مقرنس در معماری ایرانی

در مورد تزیینات در معماری ایرانی هر چقدر هم صحبت کنیم، باز هم کم گفته ایم. تزیینات در معماری سنتی ایرانی از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار بوده است. در مباحث پیشین در مورد چند نوع از تزیینات به کار رفته در معماری ایرانی مانند "گوشواره در معماری ایرانی" توضیحاتی ارائه دادیم. در مبحث پیش رو در مورد دو نوع دیگر از تزیینات معماری ایرانی، شامل " کاسه سازی" و"مقرنس" صحبت خواهیم کرد. جهت آشنایی با این دو عنصر تزیینات در معماری ایرانی تا انتها با ما همراه باشید. آجر لفتون اصفهان

18950037 344438462638566 5191421077703622656 n

فروش سفال اصفهان

آدرس مرکز فروش کارخانه آجر وسفال: اتوبان معلم( اصفهان - شاهین شهر) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی

مدیرعامل: 09133128506 -09140326803(آقای نیرومند)

تماس جهت هماهنگی: 09925431742 ( خانم باقری )

تلفن کارخانه : 03145711350

سفال فوم دار اصفهان

کاسه سازی چیست؟

هنر کاسه سازی از تلفیق چند رسمی با هم (شمسه زیاده) یا چند کاسه به وجود می آید. با استفاده از این عنصر معماری می توان دهانه های بزرگ و کوچک را بدون نیاز به ستون پوشاند. در سقف کاسه سازی شمسه های متعدد به وجود می آید که به آن رسمی شمسه زیاد هم می گویند. به هنر کاسه سازی، طاسه سازی هم گفته می شود. در شمسه زیاد ابزارهای رسمی (آلت های رسمی) به یکدیگر مرتبط می شوند و ابزارها به صورت معلق، مجموعه سقف را تشکیل می دهند. بار وارده از طریق کاسه های متکی به یکدیگر به ستون های کناری منتقل می شوند.

مقرنس چیست؟

نوعی تزیین حجمی یا سه بعدی که عموما در زیر گنبدها، نیم گنبدهای روی ایوان ها، زیر گلدسته های مناره ها، بالای ایوان مساجد، بالای محراب مساجدو دیگر ابنیه های تاریخی ودرگاههای ورودی اجرا می شده است. در حقیقت مقرنس نوعی تزیین است با فرورفتگی ها و برجستگی هایی از روی نظم و قاعده که در برخی موارد به شکل استالاکتیت آویزان است. مقرنس نوعی تجسم سه بعدی و برجسته نقش های هندسی و گره چینی های معماری و هنر ایراتی است. مقرنس ها به دو سبک اجرا می شوند. در هر مقرنس از پایین به بالا عناصر ریزتر و کوچکتر می شوند. مقرنس در نقاط مختلفی در سرستون ها و گلوئی ها و کتیبه ها و چشمه طاق ها کار می شود. نامگذاری مقرنس بر اساس محل ساخت آن است، مانند مقرنس چشمه طاق گلوئی، کتیبه و مقرنس سرستون. در مورد چشمه طاق باید در نظر داشت که چون در قوس ها و طاقی ها اجرا می شود، مقرنس قوس هم دارد. به هر حال آنچه در همه این انواع مشترک است، عناصر سازنده آن است. عناصر تشکیل دهنده مقرنس شامل تخت ها، ترنج، شمسه، موش پا، طاس، شاپرک و... است. مقرنس تنها جنبه زیبایی ندارد و از لحاظ سازه نیز موجب تقسیم بار وارده می شود.

پوشش مقرنس می تواند از سنگ، آجر، کاشی و یا هر ماده دیگری باشد. دو نوع پوشش مهم و اساسی در کاشی کاری ایران، روش کاشی معرق و کاشی هفت رنگ است.

مقرنس ها از لحاظ شکل ظاهری به چند دسته تقسیم می شوند: