تفاوت سرقفلی با مالکیت به زبان ساده

سرقفلی را به زبان ساده می توان این گونه تعریف کرد که حق سرقفلی حقی است که مستاجر به واسطه اینکه ملک تجاری مورد نظر را به شهرت و اسم و رسم رسانده، نسبت به بقیه حق تقدم دارد یا به نوعی حقی است یا امتیازی است که مستاجر در محل تجاری دارد که به واسطه آن می تواند از منافع آن با اجاره بهای کمتری نسبت به دیگران استفاده کند. با این بیان فعلی می توان تفاوت و تفکیک حق سرقفلی را با مالکیت متوجه شد. از این جهت که مالکیت حقی تمام و کمال است و مالک حق همه گونه تصرف در مال خود را دارد. البته به جز استثنائاتی و مشخص است که مالکیت با این حق بسیار متفاوت است. زیرا سرقفلی فقط مربوط به بحث اجاره آن هم اجاره اماکن تجاری است و در اماکن مسکونی حق سرقفلی نداریم. آجر لفتون اصفهان

مثال برای سرقفلی

فردی را تصور کنید که یک مغازه را از مالک آن اجاره می کند و در آن به خرید و فروش و تجارت می پردازد. برای مثال فرش فروشی راه می اندازد ای اینکه لوازم آرایشی را عرضه می کند یا هر کاری دیگر مثل لوازم خانگی و... حال پس از مدتی این مستاجر به واسطه شهرتی که کسب کرده، مشتریان زیادی را جذب کرده است. به طوریکه نام و مکان این مغازه بر سر زبان ها افتاده است. حال فرض کنید که مالک پس از پایان یافتن اجاره دیگر نمی خواهد با وی اجاره را ادامه دهد. این در حالی است که مستاجر به واسطه زحماتی که کشیده و حسن عمل خویش توانسته این مغازه را به شهرت برساند و مشتریان زیادی را جذب مغازه کند. مالک با این وصف این اعتبار را رایگان به میراث می برد. پس اینجا است که قانونگذار می خواهد از مستاجر حمایت کند.

تعریف مالکیت

مالکیت در واقع حق یک شخص، نسبت به یک شیی است. خواه این شیی منقول مثل ماشین و... خواه غیر منقول مثل زمین و خانه باشد. شرع و قانون مالک واقعی را کسی می داند که به صورت شرعی و قانونی، مالی را صاحب شده است. اگر به عنوان مثال به صورت غیر قانونی در مالی تصرف کند، آن را غصب می نامند و آن فرد را غاصب محسوب کرده و ضمان مطلق مال می داند. مالکیت ممکن است نسبت به عین مادی مال باشد، ممکن است نسبت به منافع مال باشد. مثل عقد اجاره. یکی از اوصاف حق مالکیت که می توان آن را وجه تمایز از حق سرقفلی قلمداد کرد، مطلق بودن مالکیت است. همان گونه که در بالا اشاره شد، بدین معناست که مالک حق دارد هر نو تصرفی در مال خود انجام دهد.

تفاوت سرقفلی و مالکیت

سرقفلی ناشی از اجاره است و مربوط به منفعت محل اجاره است. در حالی که مالکیت مربوط به عین مال است نه منفعت؛ و منفعت به همراه عین مال برای شخص می باشد. در مورد مالکیت، مالک می تواند هر گونه دخل و تصرف نسبت به مال داشته باشد ولی سرقفلی فقط ناشی از اجاره است. . مستاجرمی تواند فقط از محل اجاره استفاده کند و موقع تخلیه این مبلغ قابل دریافت است. در این زمینه ماده 30 قانون مدنی مقرر می کند که: ” هر مالکی نسبت به مایملک خود، حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد، مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد. از دیگر ویژگی های مالکیت، انحصارری بودن مالکیت است. بدین معنا که کسی دیگرنمی تواند در آن تصرف کند؛ مگر آن که به اراده مالک اصلی باشد.

سرقفلی و حق کسب و پیشه

بین دو اصطلاح " سرقفلی " و " حق کسب و پیشه " بسیار گفتگو شده است. برخی این دو را یکی می دانند. اما به نظر می رسد از لحاظ مواد حقوقی بین این دو تفاوت باشد. حق کسب و پیشه را می توان اینگونه تعریف کرد: حق کسب و پیشه و تجارت حقی است که مستاجری که تاجر و کاسب است نسبت به یک محل پیدا می کند. این حق ناشی ازتلاشی است که مستاجر برای شهرت مکان تجاری یا جذب مشتری به عمل آورده است.در باب تفاوت های این دو اصطلاح می توان گفت که حق سرقفلی ممکن است در ابتدای اجاره گرفته شود. اما حق کسب و پیشه این گونه نیست و مربوط به پایان اجاره است. فقها حق کسب و پیشه را شرعی نمی دانند اما حق سرقفلی را مشروع می دانند. از دیگر تفاوت های آن ها می توان به این مورد اشاره کرد که حق سرقفلی و مبلغ آن توسط توافق طرفین تعیین می شود در حالی که حق کسب و پیشه توسط کارشناس دادگاه تعیین می شود. لازم به ذکر است که حق سرقفلی در قانون روابط موجر و مستاجر در سال 1356 رسمیت داشت. اما در دوره ی بعد قانون گذاری روابط موجر و مستاجر سال 1376 از حق سرقفلی سخن می گوید.

سرقفلی در قانون روابط موجر و مستاجر

سرقفلی در ماده 6 قانون روابط موجر ومستاجر از حق سرقفلی سخن می گوید:

ماده 6- هر گاه مالک، ملک تجاری خود را به اجاره واگذار نماید، می تواند مبلغی را تحت عنوان سرقفلی از مستاجردریافت نماید. همچنین مستاجر می تواند در اثنائ مدت اجاره برای واگذاری حق خود مبلغی را از موجر یا مستاجر دیگر به عنوان سرقفی دریافت کند، مگر آنکه در ضمن عقد اجاره حق انتقال به غیر از وی سلب شده باشد.

تبصره1_ چنانچه مالک سرقفلی نگرفته باشد و مستاجر برای دریافت سرقفلی، ملک را به دیگری واگذار نماید، پس از پایان مدت اجاره، مستاجر اخیر حق مطالبه سرقفلی از مالک را ندارد.

تبصره2- در صورتی که موجر به طریق صحیح شرعی، سرقفلی را به مستاجر منتقل نماید، هنگام تخلیه مستاجر حق مطالبه سرقفلی به قیمت عادله روز را دارد.

نتیجه گیری

حق سرقفلی مربوط به عقد اجاره و امتیازی است برای مستاجر. تاجر در اماکن تجاری در واقع در سرقفلی، صاحب این حق، مالک کسب و کار موقت مغازه است و نباید با مالکیت که نهاد و تاسیسی دیگر است اشتباه گرفته شود. زیرا مالکیت حقی به مراتب قوی تر و همه جانبه تر از حق سرقفلی است.

سوالات متداول:

حق سرقفلی به چه معنا است؟ در واقع سرقفلی حق تقدم و امتیاز مستاجری است که با اعمال خود باعث رونق کسب وکار مکان تجاری و شهرت آن شده است.

منشا حق سرقفلی و حق کسب و پیشه چیست؟ منشا حق سرقفلی طبق قانون روابط موجر و مستاجر سال 1376 ناشی از توافق طرفین است. اما حق کسب و پیشه یا تجارت در قانون سال 1356 ناشی از حکم قانون گذار بود و بدون اراده طرفین به وجود می آمد.

آدرس مرکز فروش:اتوبان معلم( اصفهان - شاهین شهر) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی