خوون چینی

در مباحث پیشین اشاره کردیم که روش های مختلفی برای آجرچینی وجود دارد. با استفاده از روش های مختلف آجرچینی می توان به طرحها و نقش های مختلفی دست پیدا کرد. همچنین هر یک از طرح های مختلف آجرچینی کاربرد خاصی دارند و درمحل های خاصی از سازه به کار می روند. یکی از طرح های بسیار کاربردی در آجرچینی اجرای "گره چینی در آجر" است که در مبحث قبل در مورد آن صحبت کردیم. یکی دیگر از روش های آجرچینی به روش "خوون چینی" معروف است. در مبحث پیش رو قصد داریم تا با این اصطلاح و روش آجرچینی به روش خوون چینی و همچنین " گیسو کمند" که در زمره نقوش خوون چینی قلمداد می شود بیشتر آشنا شویم. تا انتها با ما همراه باشید. آجر لفتون اصفهان

آدرس مرکز فروش کارخانه آجر وسفال: اتوبان معلم( اصفهان - شاهین شهر) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی

مدیرعامل: 09133128506 -09140326803(آقای نیرومند)

تلفن کارخانه : 03145711350

سفال فوم دار اصفهان

آجرچینی به روش خوون چینی

این شیوه آجرچینی، گونه خاصی از گره چینی است که در شهرهای شوشتر، دزفول، شیراز و برخی مناطق جنوب شرقی ایران رواج بیشتری داشته است. در دوره قاجار و پهلوی اول، نمونه های بی نظیری از خوون چینی در برخی شهرها مانند تهران اجرا شده است. در این شیوه آجرچینی، امکان استفاده از برجستگی ها و فرورفتگیها به منظور ایجاد سایه و روشن،هم برای خلق زیبایی و هم برای کارکرد فیزیکی یعنی کاهش بخشی از حرارت و دمای سطوح آجری فراهم می شود. بنیاد و جوهر اصلی نقش خوون چینی بر فرمهای تغییریافته از نگاره چلیپا، گلها و برگها ( نقوش گیاهی) و شکل های هندسی و خطوط و نقاط استوار بوده است که در مجاورت یکدیگر به شکل بافتهای هندسی تجسم می یابند. بعضی از نقوش خوون چینی را می توان در قالب پترن های گلیم ها و قالی های مناطق مختلف ایران نیز مشاهده کرد. یکی از ارکان اصلی خوون چینی آجرتراشی و تیشه گری است. لازمه رسیدن به نقوش دلخواه آجری، تراشیدن و اصلاح هندسی قطعات آجر است که این کار توسط اساتید این حوزه انجام می شود.

در استان فارس و آثار معماری فاخر این منطقه از کشور، گونه ای از خوون چینی رواج داشته است که ظریفتر از شیوه رایج در استان خوزستان است. خوون چینی در شیراز از قطعات خرد و ظریف تشکیل می شده است و در ترکیب با نقوشی که الهام گرفته از نقوش گلیم بافی و قالیهای عشایری در این منطقه است، بیانگر پیوند دیرینه و جدانشدنی نقوش در هنر گلیم بافی و معماری است. از تزیینات خوون چینی یا خرده خوون در بسیاری از از بناهای دوره زندیه، قاجاریه و پهلوی اول استفاده می شده است. بیشترین کاربرد این تزیینات در آذین بندی جداره ها و دیوارهای حیاط ها و نمای اندرونی و سردرهای این سه دوره تاریخی بوده است. به عنوان مثال می توان از تزیینات فاخر و باشکوه ارگ کریم خان در دوره زندیه نام برد که در آن نقوش هندسی با تکنیک خوون چینی در هم ادغام شده و زیبایی بی نظیری را به وجود آورده است.

Arg1

گیسو کمند

گیسو کمند یا گیس کمند یکی از انواع آرایه هایی آجری است که برای تزیین بنا از آن استفاده می شود. همان طور که در بالا اشاره شد، گیسو کمند یکی از نقوش خوون چینی به حساب می آید. همان طور که از نام این چینش مشخص است، طرح آن مانند گیسوان بافته شده ای است که با سنجاق یا گل سر تزیین شده اند. این آرایه ی زیبای آجری از چینش راسته – خفته یا راسته و رفته تشکیل شده که با نقوش برجسته گل و تخمه های لعابی تزیین شده است. البته انتخاب نوع تخمه ها و مقدار فرورفتگی یا برآمدگی آنها به انتخاب و سلیقه معمار بستگی دارد. می توان برای تخمه ها از لعاب فیروزه ای و یا آجرتراش خورده الماس تراش و نقوش ترکه دار استفاده کرد. گیس کمند یا گیسو کمند یکی از زیباترین و چشم نواز ترین چینش های آجری است که در بعضی از بناهای قدیمی و تاریخی نواحی جنوب غربی ایران و استان فارس استفاده می شده است.

Gisoo1