انواع سقف آجری

با توجه به گسترش فزاینده انواع مصالح ساختمانی و متریال های نوین امروزی در صنعت ساختمان، شاید در نگاه نخست، سخن گفتن از نقش آجر در ساخت و ساز، چندان قابل اعتنا نباشد و بوی کهنگی از آن به مشام برسد، اما واقعیت چیز دیگر است! هر چند ساختمان های آجرنما، طی سال های گذشته، اغلب جای خود را به دیگر مصالح ساختمانی داده اند اما آجر در انواع و اشکال متعدد، متنوع و متفاوت، همچنان از مصالح پرکاربرد در ساختمان است و نقش آن کمرنگ تر از تیرآهن و میلگرد نمی باشد. هرچند قیمت تیرآهن و میلگرد در گذر زمان دستخوش نوسانات زیادی گشته است ولی آجر تقریبا نوسان زیادی را تجربه نکرده است. همانگونه که انواع مواد و مصالح در صنعت ساختمان، بر اثر درهم آمیختگی با تکنولوژی، پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته اند، انواع آجرها نیز از گذشته تا کنون، با تحولات بسیاری مواجه شده اند و علاوه بر ساخت و ساز، در طراحی داخلی و نمای بیرونی ساختمان نیز نقش ویژه ای ایفا کرده اند.

یکی از جالب توجه ترین و ارزشمندترین دستاورد های ایرانیان در حوزه معماری بهره گیری از خشت و آجر جهت پوشش دهانه های وسیع است. نمونه های بارز آن را می توان در بسیاری از بناهای تاریخی مشاهده نمود. سقف های آجری اگر چه امروزه تا حد زیادی منسوخ گشته است و مصالح سفالی و یونولیت به عنوان ماده پوشاننده درانواع سقف ها جایگزین مناسب آنها گشته است، اما در این مقاله جهت یاد آوری این هنر ارزشمند ایرانی به ذکر استاندارد ها و مشخصات آنها می پردازیم.انواع سقف های آجری ساختمان های آجری به صورت تخت، شیب دار و قوسی ساخته میشوند. ضوابط سقف های آجری مطابق با ضوابط مبحث هشتم مقررات ملی به قرار زیر است:

به طور کلی بخش طره ای سقف باید همزمان با سقف اجرا شده و تیر های آن در ادامه تیر های سقف قرار گیرند. به طور معمول در اجرای ساختمان های آجری بدون کلاف در زیر سقف یک کلاف فولادی افقی از تیر آهن حداقل نمره ۱۲ و یا معادل آن یا یک کلاف افقی بتنی با عرض حداقل مساوی ضخامت دیوار و ارتفاع ۱۵ سانتی متر و با حداقل ۴ میلگرد طولی نمره ۱۰ و میلگرد های عرضی نمره ۶ به فاصله حداکثر ۲۰ سانتی متر اجرا شود.

حتما بخوانید: سفال فوم دار اصفهان

۱.سقف های طاق ضربی
سقف های تاق ضربی در تاریخ معماری ما دارای جایگاه بسیار ارزشمندی است و نمونه های بسیار ارزشمند این سیستم پوششی را می توان در کهن ترین بناهای تاریخی هم چون سقف بسیاری از خانه های تاریخی مشاهده نمود. سال هاست که این فن پوششی در ساختمان ها کمتر مورد استفاده قرار می گیرد، اما یاد آوری ضوابط اجرایی این نوع پوشش که نتیجه سال ها تلاش و کوشش معماران این سرزمین است، امری ضروری به نظر میرسد.

اجرای سقف طاق ضربی
سقف تاق ضربی، سقف سنگینی است که به وسیله تیر آهن و آجر اجرا میشود که این نوع سقف چون به صورت یکپارچه اجرا نمی گردد، در برابر زلزله مقاومت خاصی از خود نشان نمی دهد. به طور معمول ارتفاع تاق سقف تاق ضربی ۱۱ سانتی متر است که در این صورت ۴ الی ۵ سانتی متر هم خیز بر میدارد که هر چه دهانه تیر پوش بزرگ تر باشد، خیز هم بیشتر میشود که عکس آن نیز صادق است. در کل این فضای خیز را با گچ و خاک پر می کنند. در سقف های تاق ضربی نباید فاصله بین تیر آهن های سقف از ۱ متر بیشتر باشد و این تیر آهن ها باید در فاصله های حداکثر ۲ متر توسط تیر آهن های عرضی که در دل تیر آهن های سقف قرار می گیرند به یکدیگر متصل گردند. به طور کلی تیر آهن های سقف باید به گونه ای مناسب با کلاف افقی متصل شوند. در این گونه سقف ها تکیه گاه مناسبی برای پا تاق آخرین دهانه تاق ضربی تعبیه می گردد که این تکیه گاه میتواند با قرار دادن یک پروفیل فولادی و اتصال آن با کلاف زیر خود یا جا سازی در کلاف بتنی تامین شود.

ملات مناسب برای طاق ضربی
در سقف های تاق ضربی به علت نیاز به جذب سریع اغلب ملات گچ و خاک به کار گرفته می شود. میزان ترکیب آن به میزان جذب گچ و جنس خاک وابسته می باشد. اغلب گچ و خاک در حالت خشک به نسبت یک به یک با هم ترکیب می‌شوند. به علت جذب مناسب، ملات را به میزان کم و هر دفعه به مقدار مصرف درست می‌کنند. باید دقت کرد که در نواحی ای که از رطوبت بالایی برخوردار می باشند، به کار بردن ملات گچ و خاک چندان توصیه نمی گردد. ولی اگر بخواهند حدفاصل میان آهن‌ها را با قوس آجری پوشش دهند به روش زیر این کار را انجام می‌دهند:

سطح سقف و زیر تیر آهن‌ها را پیکر بندی می کنیم و توسط ملات ماسه سیمان درجه یک، تاق چینی مورد نیاز را روی قالب فراهم می آوریم. پس از این کار توسط ملات ماسه و سیمان ریز تاق زنی انجام می شود و قالب تا هنگامی که جذب ملات ماسه سیمان به‌خوبی انجام گیرد باز نمی‌شود. چون معمولاً قالب‌ها به شکل تخت و منظم پیاده سازی می‌شوند، در این روش نیازی به اندود آستر زیر تاق نیست و یا با ضخامت کم آن را اجرا می کنند.

۲.سقف قوسی آجری
سقف های قوسی اجری، به طور معمول به شکل نیم استوانه یا گنبدی است. ساختار سازه ای اسکلت سقف های قوسی عبارت است از چارچوب چوبی که میبایستی آجر ها به طور مناسب به آن متصل شوند. هم چنین پوشش روی این سقف ها با روش مناسبی هم چون بهره گیری از اندود کاه گل یا آجر فرش با ملات نیم چه کاه است.

یکی از ابتکارات بهره گیری از آجر در ساختمان، ساختن قوس بوده، به طوری که سهم به سزایی در معماری سنتی ما داشته است. قوس ها دارای تنوع فرمال و اجرایی زیادی بوده اند به طوری که در هر سبک اجرایی نام خاصی را به خود اختصاص داده اند. برای ساخت قوس های آجری، شکل قوس ها بر اساس ضوابط خاص خود ترسیم می شدند. ترسیم هر کدام از قوس ها با توجه به طول دهنه، شکل قوس و غیره صورت می پذیرفته است. این قوس ها از نظر تحمل با به دو دسته باربر و تزیینی تقسیم میشوند:

آجر و سفال اصفهان به علت استفاده از خاک با مشخصات کیفی بالا، جزء بهترین آجر و سفال های کشور هستند که در کلیه پروژه های ساختمانی، سوله ها و ... قابل استفاده بوده که علاوه بر مشخصات فیزیکی، مشخصات ظاهری بسیار مناسبی برای نماسازی دارند.

دسته اول: قوس های باربر
قوس های باربر آجری به قوس هایی گفته می شود که در ساختمان بیشتر نقش باربری و تحمل بار های جانبی را بر عهده دارند. از انواع قوس های آجری می توان موارد زیر را نام برد:

مربع شمشیری
دایره بیز
دایره نعل اسبی کمانی
بیضوی ساسانی
سه قسمت
پنج و هفت تند

دسته دوم: قوس های تزیینی آجری
این قوس ها قدرت تحمل بار را ندارند و بیشتر کاربرد تزیینی در ساختمان دارند. به طور معمول برای باربر شدن قوس های تزیینی آجری، قوسی مخفی و باربر ساخته می شود که نیرو های مراحل بعد را قوس باربر تحمل می نماید. نمونه هایی از قوس تزیینی در زیر آمده است:

قوس کند
شبدری متوسط با پس نشین
کلیل
پنج و هفت کند
تیز دایره پابلند

دسته سوم: سقف های استوانه ای (تاق ها)
در سقف های استوانه ای اندازه بلندی قوس های استوانه ای برای دهانه کناری دست کم باید برابر نصف دهانه و برای دهانه های میانی یک سوم دهانه باشد و هم چنین به منظور ممانعت از رانش افقی یا باید چهار چوبی در جهت دهانه قوس به فاصله هر ۱.۵ متر به وسیله یک عضو افقی در جهت عمود بر محور قوس قرار گرفته یا دیوار های کناری در فاصله هر ۱.۵ متر توسط پشت بند تقویت گردند.

دسته چهارم: سقف های گنبدی
در معماری گذشته برای پوشش دهانه های وسیع از گنبد های آجری بهره برده می شد. طرز عملکرد این گنبد ها از نظر میزان مقاومت مصالح ساختمان به صورت علمی و دقیق نبوده و بیشتر این پوشش ها به صورت عملی و بر مبنای تجارب شخصی معمار اجرا می شده است. مطالعات امروزی در مورد بناهای قدیمی موید این موضوع است که این گنبد های آجری به دلیل دارا بودن انحنای دو جهته تنها قادر به تحمل نیروی فشاری بوده و اگر مصالح دیگری برای تحمل نیروی کششی وجود نداشته باشد، یعنی قابلیت تحمل لنگر خمشی را نخواهند داشت. با توجه به این موضوغ سقف های گنبدی بایستی پلان دایره ای یا چند ضلعی منتظم داشته باشند و حداقل بلندی قوس های این نوع سقف ها یک سوم برابر دهانه گنبد است. بر این اساس یک کلاف چوبی پیوسته بر روی دیوار ها و زیر گنبد تعبیه می گشته است.

قیمت لفتون

آدرس مرکز فروش : اتوبان معلم ( اصفهان - شاهین شهر ) بعد از پل هوایی گز به سمت اصفهان اولین فرعی